Hepimizin başına defalarca geldiğinden bel ağrısının her seferinde sırtımızın farklı bir yerinde ve farklı şiddette olabileceğini biliriz.Bu süreç bacağınızda ağrı olup olmaksızın belinizdeki bir ağrıdan, kas gerginliğine veya da kaburgalarınızın arka kısımından kalçanızın arka kısımına kadar yayılan bir sertleşme şeklinde farkedilebilir.Bel ağrısı kendiliğinden iyileşebileceği gibi evdeki basit ağrı kesici ilaçların kullanılmasına karşın günlerce de devam edebilir.Bunun nedeni bir çok bel ağrısı yapabilecek hastalık olması ve her birinin de farklı tedaviler ile düzeltilebileceğidir.
Bel ağrısı : Her insan için kendine özgü ve karmaşık bir süreç
Burada sizin kendiniz için uygun bir tedavi yaklaşımını keşfetme ve bu tedaviden faydalanma sürecinizde faydalı bulabileceğiniz bazı bilgileri özetlemek istiyorum..
Ağrının şiddeti ve dayanılabilirliği her insan için çok farklıdır. Örneğin, Sağ L4-L5 bel fıtığına sahip bir kişi, sağ bacağında şiddetli bir acı yaşayabilirken, aynı büyüklükte bir sağ L4-L5 bel fıtığına sahip başka kişinin hiç bir ağrı şikayeti yoktur. Benzer bir şekilde, tıpatıp aynı basit bir kas gerginliği bir kişide hafif bir şiddette hissedilirken başka kişiyi yatağa düşürtüp güçsüz bir nitelikte bırakacak nitelikte olabilir.Bunun nedeni her bir insanın sinir sisteminin farklı ağrı algılama kapasitesine yani farklı sayıda sinir hücresinde farklı sayıda ve fonksiyonda sinir alıcı ve taşıyıcı yapılara sahip olmasıdır.
Bazı insanlarda zaman zaman kendiliğinden ortaya çıkan ve sonra kendiliğinden azalan fakat birkaç hafta veya ay sonra tekrar alevlenebilen fakat bu sefer şiddetini daha da arttıran bel ağrıları vardır.Bu insanların çektiği acıyı iyi değerlendirmeleri ve tedavi olmak için doğru bir karar vermeleri sorunlarının büyümeden çözülebilmesi için tek başarılı yoldur.
Belinizde ağrıya neden olan bazı kısımlar
Beliniz, gün boyunca bükülüp doğrulduğunuzda, aniden sarsıldığınızda veya otururken kambur durmanızda, çeşitli zorlayıcı güçlere maruz kalır. Böylelikle omurganız ve omuriliğinizin birbirine bağlantılı veya eklemleşen yapılarından herhangi biri zorlanıp yaralanabilir ve bu da bel ağrınızın nedeni olabilir. Bel ağrısını oluşturan anatomik kısımlar şunlardır:
- Büyük ve kalın bel kasları. Omurgayı destekler ve çevrelerler.
- Omurilik sinirleri. Omurilikten çıkar ve parmak uçlarına kadar yayılırlar.
- Faset eklemleri. Omurga kemiklerini belin arka kısımında birbirine bağlayan yapılardır.
- Omurga arası diskler (fıtıklar) Omurga kemikleriniz ve omuriliğinize yüklenen ani güçlerin emilimini sağlayan jelatin kıvamlı yapılardır.
- Kemikler, bağ dokular ,kas kirişleri ve belin diğer anatomik yapıları da daha az sıklıkta da olsa bel ağrısı oluşumuna neden olabilir.
Ağrınızın nedenini anlamanız sizin için zor olabilir:
Beyninizin bir omurilik sinirinden kaynaklanan ağrınızı, komşu bir vücut bölümünden kaynaklanan bir ağrı nedeninden ayırt etmesi zor olabilir.Bunun nedeni vücudunuzun bir duysal bölgesinin omuriliğinizin birkaç farklı bölümünden hissi duyuları beyninize iletmesidir. Örneğin bir bel fıtığı ağrısı benzer şekilde kireçlenmiş bir faset ekleminizden gelen ağrı gibi hissedilebilir..Bazı hastalarda ise omuriliğin aynı bir sinir kökü hem bel fıtığı, hem de beraberinde kireçlenme diye ifade edilen kemik çıkıntılarının varlığı ile eşzamanlı olarak baskı altında kalabilir.Bu son durum özellikle yaşlı insanlarda ve uzun yıllar fiziksel zorlu şartlarda çalışan veya ağır spor antremanları yapan gençlerde oluşur..
Doktorunuz bel ağrınızın nedenini doğru şekilde teşhis etmek için ayrıntılı olarak şikayetinizi başlangıcından itibaren dinlemeli bulgularınızı ortaya çıkış ve ilerleyişi ile sizle tartışmalı ,sonucunda ayrıntılı bir muayenenizi yapmalıdır.Ağrınızın altında yatan nedenleri bulmaya ve doğrulamaya çalışırken sizden röntgen grafileri, tomografi, MRI gibi görüntüleme yöntemleri istemesi gerekebilir.
Ağrınızı doğru tanımlamak önemlidir.
Bel ağrınızı nedenlerine göre sınıflandırırsak 3 ana guruba ayrılırlar.
.Omurilik ile ilgili hastalıklar
.Sinir kökü ve sinirler ile ilgili hastalıklar
.Sinir-omurilik sistemi ile ilgisi olmayan basit-genel nitelikli bel ağrıları
Bel ağrınız yayıldığı bölge ,ağrıyı arttıran nedenler ve eşlik eden bulgularınız göz önüne alınırsa 3 büyük gurupta tanımlanabilir.
1-Eksensel ağrılar: Mekanik ağrı olarak da adlandırılan eksensel ağrı bir nokta veya bölgeyle sınırlıdır.Hastalar keskin veya donuk, gelip- giden, sabit veya zonkluyor gibi bir çok farklı şikayet tarif edebilir. Bel kasları ve faset eklemlerinin zorlanma- yüklenmeleri, sağlam bel fıtığındaki dış halka yırtılmaları eksenel bel ağrısının yaygın nedenlerinden biridir.
2-Yayılan ağrılar:Sıklıkla donuk ve batıcı olarak tanımlanan bu ağrı , yer ve yoğunluk değiştirme eğilimindedir. Örnek olarak, bel ağrısı yapan bir dejeneratif disk hastalığı kalçalara ve arka uyluklara oradan bacaklara doğru yayılan ağrılara neden olabilir. Böbrek taşı ağrısının kasık ve uylukta hissedilmesi de bu cins ağrılara örnektir.
3-Sinir kökü ağrıları: Yaygın olarak elektrik çarpması veya yakıcı -delici olarak tanımlanan sinir kökü ağrıları , sinirlerin omurilik kanalından çıkıp takip ettiği ve vücutta ulaştığı yolu izler. Bu ağrı , omurilik sinir kökünün sıkışma ve / veya iltihaplanma nedeni ile olabilir.Sinir kökü ağrısı bele (lomber omurga) veya bacağa doğru yayılabilir. Sinir kökü ağrısı için siyatik veya radikülopati tanımı da kullanılabilir. (zayıflık ve / veya uyuşma eşlik ettiğinde). Sinir kökü ağrısının nedeni bel fıtığı, omurilik daralması veya omurga kemiklerinde kayma olabilir.
Bütün insanların 75-85%’si hayatlarının bir döneminde bel ağrısı ile tanışmışlardır. Epidemiyolojik çalışmalar maruz kalınan ağrı tipleri arasında sayısal bir fark bulmamakla birlikte ,bel ağrısına eşlik eden bacak ağrıları vakaların yarısında mevcuttur.Siyatik ağrısı ise çok daha az bir yüzde ile 3-5% insan topluluklarında rastlanmaktadır.
Bel ağrısının yıllık rastlanma sıklığı Amerika Birleşik Devletlerinde 15-20% arasında iken bu oran Avrupa ülkelerinde 25-45 %oranlarına çıkmaktadır.Bel ağrınızın doğal seyri genellikle 2-4 hafta içinde kendiliğinden geçme eğiliminde olup ortalama 12 hafta (3 ay) içinde 90% oranında tamamen geçme eğilimindedir. 3% oranında ağrı ciddi işgücü kayıplara ulaştıracak boyutlarda iyileşmeden kalabilir. Dr.Hestbaek ve arkadaşları tarafından yapılan bir araştırmada tanısı konulmayan hastalarda ilk bel ağrısı atağından sonraki 12 ay içinde 62% oranında bel ağrıları tekrar etmekte ve bunların 33%’si takiben ciddi iş gücü ve sosyal hayat kaybına mazur kalmaktadırlar.Yani yetişkinlerdeki bel ağrıları dalgalı, aralıklı ve tekrarlıyıcı karekter kazanıp kronik yani süregen ağrılar haline dönüşebilirler.
Bazen ağrınızı açıklayacak anatomik bir sebep doktorunuz tarafından bulunmasa bile ağrınızın varlığı , sizin için devam etmekte olan bir gerçektir.Birçok defa doktorlara gitmeniz ve defalarca değişik görüntüleme filmleri yapılmasına karşın maalesef küçük bir ihtimalle bel ağrınızın anatomik nedeni bulunmamış olabilir. Özellikle çalışma hayatında beyaz ve mavi yakalı profesyoneller olarak nitelenen genç nüfus kesiminde rastlanılan uzun saatler boyunca bilgisayar kullanma, baskı-kalıp- makine tezgahlarındaki ardışık işler yapma gibi tekrarlıyıcı hareketlere maruz kalma ve ergonomik olmayan şartlarda uygunsuz sürelerde çalışma ağrılarınızın kaynağı olabilir.Bu durumda, ağrınızın kaynağı anatomik olarak bulunmasa bile ağrınızın muhakkak tedavi ve kontrol altına alınması gerekir . Mesleki şartlarınızı-günlük hayat şartlarınızı düzenlemek-değiştirmek ağrıyı hafifletmeye veya yönetmeye yardımcı olabilecek seçenekleriniz arasındadır.
Kronik Ağrı ve Uykusuzluk: Döngüyü Kırmak
Depresyon ve uykusuzluk gibi psikolojik faktörler de ağrınızı daha kötüleştirebilir veya ağrı tablonuzu örtebilir. Bu durumlar tedavi programınızda kapsamlı olarak göz önüne alınmalı ve düzenlenmelidir.Depresyon ve uykusuzluğun ağrı eşiğini ciddi şekilde düşürdüğü ve tedavi de başarısızlığa neden olduğu unutulmamalıdır.
Doktorunuz ancak bel ağrınız için uygun bir tanıya ulaştığında sizin için etkileri yararlı bir tedavi başlayacaktır.Doktorunuza bu tip inatçı, tekrarlıyıcı ve aralıklı ağrılarınızda bir an önce müracaat ediniz.
Uzun süreli ve tekrarlayıcı bel ağrısı ve / veya herhangi bir nörolojik bulgu varlığında, teşhis için nitelikli bir beyin-sinir cerrahi uzmanı tarafından muayene edilmeniz sağlığınız için önemlidir. Sonuç olarak, tıbbi teşhis-tedaviniz ile ilgili karar verme sürecine katılmanız her zaman daha iyi bir sonuç almanıza yardımcı olacaktır.Mevcut acınızın niteliğini anlamak ve doğru bir şekilde anlatabilmek bu sürecin en önemli parçasıdır.